Ḥamd Allâh’adır. O’na ḥamdeder, O’ndan yardım ve bizleri hidayette sabit kılmasını dileriz. O’na şükreder, O’ndan af diler ve O’na tövbe ederiz. Allâh’ın salât ve selâmı Efendimiz Muḥammed’e ve diğer Peygamberlere olsun.
Mü’min kardeşlerim, sizlere ve kendime her şeye kâdir olan yüce Allâh’a karşı takvalı olmayı tavsiye ederim.
Allâh-u Teâlâ yüce Kur’ân-ı Kerîm’de şöyle buyurmuştur:
﴿وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعبُدُواْ إِلَّا إِيَّاهُ وَبِٱلوَٰلِدَينِ إِحسَٰنًا إِمَّا يَبلُغَنَّ عِندَكَ ٱلكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَو كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفّ وَلَا تَنهَرهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَولا كَرِيما ٢٣﴾
Manası: Rabbin, kendisinden başkasına asla ibadet etmemenizi, anne ve babaya iyi davranmanızı kesin olarak emretti. Eğer onlardan biri, ya da her ikisi senin yanında ihtiyarlık çağına ulaşırsa, sakın onlara “öf!” bile deme; onları azarlama; onlara tatlı ve güzel söz söyle (El-İsrâ‘ suresi, 23)
Allâhu Subhânehu ve Teâlâ kullarına kesin bir şekilde Kendisinden bir başkasına ibadet etmemeyi, anne ve babaya da ihsanda bulunmayı emrediyor. İhsandan maksat iyilik ve hürmette bulunmaktır. Anne babaya haram hariç her konuda itaat edilir.
İmam Hâkim ve başkaları Rasûlullâh‘ın ﷺ şöyle buyurduğunu da rivayet etmiştir:
رِضَا اللهِ في رِضَا الوَالِدَيْنِ وسَخَطُهُ في سَخَطِهِمَا
Manası: Anne ile babanın rızasını kazanan Allâh’ın rızasını kazanmıştır ve onları incitenin üzerine Allâh’ın gazabı vardır.
Behz bin Hâkim babasından, babası da dedesinden, mana olarak şöyle rivayet etmektedir Allâh onlardan razı olsun, dedi ki: “Ey Allah’ın Resulü! Kendisine iyi davranmamda öncelikli olan kimdir?” “Annen” dedi, “Sonra kim? dedim.” “Annen” dedi, Sonra kim? “Annen” dedi, “Sonra kim?” “Baban, sonra en yakının, sonra en yakının” dedi. Dinimizin anneye vermiş olduğu öncelik, annenin hamileliği, doğum sancısı, doğumu, emzirmesi ve gece geç saatlere kadar verdiği zahmetten ve merhametten dolayıdır.
Allâh-u Teâlâ yüce Kur’ân-ı Kerîm’de şöyle buyurmuştur:
﴿فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفّ﴾
Manası: Sakın onlara “öf!” bile deme;
Değerli Müslümanlar, Allâh-u Teâlâ anne ve babaya ayette de geçtiği gibi ‘’öf’’ demeyi dahi yasak kılmıştır. Eğer anne ve baba çocuktan bir şey yapmasını isterlerse o da onlara “öf” derse büyük bir günaha düşmüş olur.
Allâh-u Teâlâ yüce Kur’ân-ı Kerîm’de şöyle buyurmuştur:
﴿وَلَا تَنهَرهُمَا﴾
Manası: Onları azarlama.
Ayet-i Kerîme’den anlaşıldığı gibi Allâh-u Teâlâ onları azarlamamızı nehyetmiştir. Ve Allâh-u Teâlâ onlara güzel söz söylememizi emretmiştir.
Allâh-u Teâlâ şöyle buyuruyor:
﴿وَقُل لَّهُمَا قَولا كَرِيما ٢٣﴾
Manası: Onlara tatlı ve güzel söz söyle.
Başka bir Ayet-i Kerîme’de Allâh-u Teâlâ şöyle buyuruyor:
﴿وَٱخفِض لَهُمَا جَنَاحَ ٱلذُّلِّ مِنَ ٱلرَّحمَةِ﴾
Manası: Onlara merhamet ederek tevazu kanadını indir.
Yani onlara karşı mütevazı ve saygılı ol! Onlara merhamet et ve sen onlara muhtaç iken onlar sana merhamet etmişlerdi sen de onlar için “Allâh‘ım onlara merhamet et!” diye dua et!
Muhakkak ki İzzet’in Rabbi bizlere fani olacak olan kendi rahmetimiz ile onlara rahmet etmemizle yetinmememizi bize tavsiye etmiştir. Bilakis Rahmân ve Rahîm olan Allâh’a onlara kalıcı olan rahmet ile rahmet etmesi için dua etmeliyiz. Onların biz küçükken bize vermiş oldukları terbiyeye ve merhametlerinden ötürü. Dua ise mümin olan anne ve baba için özeldir iman üzerinde ölmeyen anne babaya değil. Nitekim bu bellidir. Anne babaya iyiliğin fazileti zikredildikten sonra hangi akıllı kişi onlara iyilikten asiliğe döner. Eğer kendinde anne ve babana Allâh rızası için iyilik yapmakta hayır ve hırs bulursan Allâh’a hamd et ve bunda sabit kal ve bunu da arttır. Eğer bundan başkasını bulursan Allâh’tan kork ve vakit geçmeden önce ve pişmanlığın fayda vermeyeceği günde pişman olmadan önce halini düzelt.
Allâh’ım! Senden anne ve babaya iyi davrananlardan, onlara ihsan edenlerden olmayı niyaz ederiz.
Sizler ve kendim için Allâh’a istiğfar ederim.
İkinci Hutbe
Ḥamd Allâh’adır. O’na ḥamdeder, O’ndan yardım ve bizleri hidayette sabit kılmasını dileriz. O’na şükreder, O’ndan af diler ve O’na tövbe ederiz. Nefislerimizin şerlerinden ve amellerimizin kötülüklerinden Allâh’a sığınırız. Allâh’ın salât ve selâmı Efendimiz Muḥammed’eﷺ ve diğer Peygamberlere olsun. Sizlere ve kendime her şeye kâdir olan yüce Allâh’a karşı takvalı olmayı tavsiye ederim. Allâh’ım Senden dilekte bulunuyoruz dualarımızı kabul et. Allâh’ım günahlarımızı ve hatalarımızı bağışla. Allâh’ım! Bize dünyada iyilik ve güzellik, ahirette de iyilik ve güzellik ver. Bizi cehennem azabından koru. Allâh’ım kusurlarımızı, ayıplarımızı setreyle. Âmîn.
Kâmet getir!