„Yanı başındaki komşusunun aç olduğunu bildiği hâlde tok yatan kişi, kâmil bir Müslüman değildir.“ MEALİNDEKİ HADİS-İ ŞERİF‘İN AÇIKLAMASI
Ḥamd Allâh’adır. O’na ḥamdeder, O’ndan yardım ve bizleri hidayette sabit kılmasını dileriz. O’na şükreder, O’ndan af diler ve O’na tövbe ederiz. Nefislerimizin şerlerinden ve amellerimizin kötülüklerinden Allâh’a sığınırız. Allâh’ın hidayete erdirdiğini kimse saptıramaz ve Allâh’ın saptırdığını da kimse hidayete erdiremez. Şehadet ederim ki Allâh’tan başka İlâh yoktur. O; tektir, ortağı yoktur. O’nun benzeri yoktur. O’nun mekânı yoktur. O’ndan başka Yaratıcı yoktur. Yine şehadet ederim ki Efendimiz, sevgilimiz, yücemiz, rehberimiz ve gözümüzün nûru Muḥammedﷺ O’nun Rasûlü ve en sevgili kuludur. O ﷺ , risaleti tebliğ etmiş, emaneti yerine getirmiş ve ümmete nasihatte bulunmuştur. Allâh, onu diğer Peygamberleri mükâfatlandırdığı şeylerden daha fazlası ile mükâfatlandırsın. Allâh’ın salât ve selâmı Efendimiz Muḥammed’e ve diğer Peygamberlere olsun.
Ey Allâh’ın kulları, sizlere ve kendime her şeye kâdir olan yüce Allâh’a karşı takvalı olmayı tavsiye ederim. Allâh-u Tebârake ve Teâlâ şöyle buyurmuştur:
﴿كُلُوا مِنْ طَـيِّبَاتِ ما رَزَقْنَاكُمْ﴾
Manası: Size verdiğimiz rızıkların helal olanlarından yiyiniz. (El-A’râf suresi, 160. ayet)
Peygamber Efendimiz ﷺ şöyle buyurmuştur:
إنَّ روحَ القُدُسِ نَفَثَ فِي رُوعِي أَنَّهُ لَنْ تَمُوتَ نفسٌ حتّى تَسْتَكْمِلَ رِزْقَهَا وأَجَلَها فَأَجْمِلُوا فِي الطَّلَب. كُلوا مَا حَلَّ ودَعُوا مَا حَرُمَ اﻫ أو كما قالَ عليه الصلاةُ والسلام
Manası: Şüphesiz, rızkını ve ömrünü tamamlamadıkça hiçbir nefsin ölmeyeceğini, Cebrâîl, kalbime üfledi. O hâlde rızkı helal yollardan taleb ediniz. Allâh’ın helal kıldığını yiyiniz ve haram kıldığını bırakınız.
Rasûlullâh ﷺ şöyle buyurmuşlardır:
“مَا ءامَنَ بي مَنْ بَاتَ شَبْعانَ وَجَارُهُ جَائِعٌ إلى جَنْبِهِ وَهُوَ يَعْلَمُ بِهِ”
Manası: Yanı başındaki komşusunun aç olduğunu bildiği hâlde tok yatan kişi, kâmil bir Müslüman değildir. (İmam Taberânî, Mu’cemul-Kebîr)
Müslüman kardeşlerim! Muhakkak ki Müslümanların üzerinden geçen bu zor günlerde kimin dinde sâdık olduğu ve kimin olmadığı, aynı şekilde kimin fedakâr ve ihlaslı olduğu ve kimin çıkar gözettiği anlaşılır. Bu gibi günlerde kimlerin kendilerini düşündükleri ve kimlerin Müslümanların menfaatleri ve onların sorunlarını gidermek için uğraştıkları ortaya çıkar.
Peygamber Efendimiz Muḥammed’in ﷺ şu hadisi ömrümüzün sınırlı ve ölümümüzün takdir edilmiş olduğuna işaret eder. Hadis-i şerif‘in meali: “Şüphesiz, rızkını ve ömrünü tamamlamadıkça hiçbir nefsin ölmeyeceğini, Cebrâîl, kalbime üfledi.“. O hâlde şiddet sebebiyle ölmeyen başka bir şekilde ölür. Zikredilen hadis-i şerif’ten ayrıca rızkımızın takdir edildiği ve değişmez olduğu ve hiçkimsenin bize takdir edilen rızkın bize ulaşmasına engel olamayacağı, alacağımız solukların sayılı olduğu anlaşılmaktadır. Böylece ne hastalıklar veya felaketler, ölüm anını takdir edilmiş vaktinden öncesine alabilir ne de devamlı sıhhatli, genç veya kuvvetli olmak da onu geciktirebilir. Herkes kendisine belirlenmiş vaktin sona ermesi ile ölür ve herkes kendisine takdir edilmiş rızkı elde eder. Hiç kimsenin Azrâîl meleğinin ruhu almak için geldiği anı geciktirmeye veya onu öncesine almaya gücü yetmez. Bundan dolayı Rasûlullâh ﷺ , bizleri „Allâh’ın helal kıldığını yiyiniz ve haram kıldığını bırakınız.“ mealindeki hadisi ile az olanla yetinmeye özendirmiştir. Ke’b İbni Ucrah Rasûlullâh’ın șöyle dediğini buyurmuștur:
يا كعبُ بنَ عُجْرَةَ إنهُ لا يدخلُ الجنةَ لَحْمٌ نَبَتَ مِنْ سُحْتٍ النَّارُ أولَى بِهِ اهـ
Manası: Ey Ke’b bin Ucrah, haramla beslenen kişi, cennete ilk girenlerle giremez, cehennem azabını haketmiș olur. (İmam Hâkim “El-Mustedrak”ta rivayet etmiștir)
İnsan, kötü günlerinde Allâh’a muhtaç olduğu gibi iyi günlerinde de O’na muhtaçtır. Eğer sen değil de bir başkası bir belaya uğrarsa veya senin bulunduğun şehre değil de başka bir şehre bela inerse, bencil davranma bilakis sevimli, yumuşak huylu, cömert ve şefkatli ol. Rasûlullâh ﷺ mealen şöyle buyurmuştur: “Yanı başındaki komşusunun aç olduğunu bildiği hâlde tok yatan kişi, kâmil bir Müslüman değildir.” O hâlde yanı başındaki mü’min komşusunun, yaşamı için gerektiklerini karşılayamadığını bildiği hâlde karnı tok yatan kimsenin imanı kâmil değildir.
Eğer komşusunun durumundan haberdâr olup gücü yetmesine rağmen yardımelini uzatmayan kimsenin durumu böyle ise pekâlâ ona şefkat göstermeyip bilâkis durumunu daha da ağırlaştıran ve derdine dert katan kişinin durumu nedir o zaman? Eğer Müslüman kardeşleriniz zor ve sıkıntılı günler geçiriyorlar ise, sizlere düşen, onlara kalplerinizi ve evlerinizi açıp onlara var gücünüzle imkânların el verdiği miktarda yardım etmektir. Sıkıntılar, dertler, üzüntü ve zor durumda bulunmak satranç taşlarının bir kareden başka bir kareye geçtiği gibi kişiden kişiye geçer. Her birimiz geçmişte meydana gelen olaylardan ders alması gerekir. Peygamber Efendimizin ﷺmealen şöyle buyurmuştur: “Mü’minler bir beden gibidirler, eğer bedenin bir uzvu acı çekerse, uykusuzluk ve ateşin çıkmasından dolayı bedenin diğer uzuvları da rahatsız olur.”
Dünyalık menfaatlerimizin artması için Müslümanların bir kısmının dertler ve sıkıntılar içinde boğulmalarını kendi çıkarlarımız için kullanmamalıyız. Onların endişeleri onları zaten rahatsız ediyor iken bizim de onların yüklerini ağırlaştırmamız uygun değildir. Mal konusunda bolluk içinde olduğunu bildiğimiz kardeşlerimizi fakirlere ve ihtiyacı olanlara şefkat göstermelerine davet ediniz. Muhakkak ki belalar çoğalırsa bunlardan hem hayır hem kötülük üzerinde bulunan insanlar etkilenebilirler. Ancak salih kul, belalara uğramasıyla, mertebesi ve ahirette mükâfatı artar. Peygamber Efendimiz bir hadis-i şerif’inde şöyle buyurmuştur:
أَنَّ النَّاسَ إِذَا رَأَوُا الْمُنْكَرَ فَلَمْ يُغَيِّرُوهُ أَوْشَكَ أَنْ يَعُمَّهُمُ اللهُ بِعِقَابٍ اﻫ
Manası: Eğer insanlar kötülükleri görüp müdahale etmezlerse Allâh onlara belalar verir. (Ebû Ya’lâ ve başkaları)
Aramızda kimin başına bir musibet gelirse Allâh’a ḥamd etsin. Mü’minin başına hayır gelip Allâh‘a şükrederse bu onun için bir hayırdır ve eğer başına bir kötülük gelip sabrederse bu da onun için bir hayırdır.
Sizler ve kendim için Allâh’tan mağfiret dilerim.
İkinci Hutbe
Ḥamd Allâh’adır. O’na ḥamdeder, O’ndan yardım ve bizleri hidayette sabit kılmasını dileriz. O’na şükreder, O’ndan af diler ve O’na tövbe ederiz. Nefislerimizin şerlerinden ve amellerimizin kötülüklerinden Allâh’a sığınırız. Allâh’ın hidayete erdirdiğini kimse saptıramaz ve Allâh’ın saptırdığını da kimse hidayete erdiremez. Allâh’ın Salât ve Selâmı Efendimiz Muḥammed’eﷺ ve diğer Peygamberlere olsun. Allâh mü’minlerin validelerinden, Âl’den ve raşit halifeler Ebû Bekir, Ömer, Osman ve Ali, rehber imamları Ebû Ḥanîfe, Mâlik, eş-Şafiî ve Aḥmed ve sâlih evliyalardan razı olsun.
Sizlere ve kendime her şeye kâdir olan yüce Allâh’a karşı takvalı olmayı tavsiye ederim.
Müslüman kardeşlerim! Şunu da bilin ki, Allâh sizlere büyük bir husus olan O’nun Peygamberine ﷺ salât ve selâm getirmeyi emretmiştir.
Allâh’ım! Efendimiz İbrâhîm’in ve İbrâhîm’in Âl’inin mertebelerini yücelttiğin gibi Peygamber Efendimiz Muḥammed’in ve Muḥammed’in Âl’inin mertebelerini yücelt. Şüphesiz Sen kâmil Kudret ve Rahmet ile vasıflanansın ve övülmeye layıksın.
Allâh’ım! Efendimiz İbrâhîm’e ve İbrâhîm’in Âl’ine bereket verdiğin gibi Peygamber Efendimiz Muḥammed’e ve Muḥammed’in Âl’ine bereket ver. Şüphesiz Sen kâmil Kudret ve Rahmet ile vasıflanansın ve övülmeye layıksın.
Allâh-u Teâlâ şöyle buyurmuştur:
﴿يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَىْءٌ عَظِيمٌ يَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّا أَرْضَعَتْ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَتَرَى النَّاسَ سُكَارَى وَمَا هُمْ بِسُكَارَى وَلَكِنَّ عَذَابَ اللَّهِ شَدِيدٌ﴾
El-Ḥacc suresi, 1. ve 2. ayetleri
Manası: Ey insanlar! Rabbinize karşı takva sahibi olun! Çünkü kıyamet sarsıntısı çok büyük bir şeydir. Onu gördüğünüz gün, eğer emzikli bir kadın olsaydı emzirdiği çocuğu unuturdu ve eğer gebe bir kadın olsaydı çocuğunu düşürürdü. İnsanları adeta sarhoş bir halde görürsün. Oysa onlar sarhoş değillerdir; fakat Allâh’ın azabı çok şiddetlidir!
Dua:
Allâh’ım Senden dilekte bulunuyoruz dualarımızı kabul eyle. Allâh’ım günahlarımızı ve hatalarımızı bağışla. Allâh’ım! Bize dünyada iyilik ve güzellik, ahirette de iyilik ve güzellik ver. Bizi cehennem azabından koru. Allâh’ım kusurlarımızı, ayıplarımızı setreyle. Âmîn.
Kâmet getir!